Ngày 23/4 vừa qua, trong chuyến khảo sát tình hình hạn hán ở Bình Phước, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát nhận định: Tình hình hạn hán ở Bình Phước đang rất nghiêm trọng. Chính quyền địa phương đã triển khai những giải pháp cấp thời trên diện rộng để đối phó, và đã thu được kết quả nhất định.

Tuy nhiên, hạn hán có thể sẽ diễn biến phức tạp, khốc liệt hơn trong thời gian tới, vì vậy, Bình Phước cần xây dựng kế hoạch chống hạn lâu dài, khai thác, sử dụng nguồn nước phù hợp. Cả hệ thống chính trị tham gia chống hạn Bù Đốp là một trong số các địa phương bị ảnh hưởng nặng nhất do thiên tai, với 5.656 hộ (20 ngàn khẩu) thiếu nước sinh hoạt; diện tích cây trồng bị thiếu nước tưới là trên 4600 ha; ước giá trị thiệt hại là 315 tỷ đồng. Riêng xã Tân Thành, huyện Bù Đốp, hiện đã có gần 2000 giếng đào, 712 giếng khoan đã cạn nước; 342 hộ (1.400 khẩu) thiếu nước sinh hoạt; 423 ha cây trồng thiếu nước tưới, trong đó, nhiều diện tích cây tiêu đã chết vì thiếu nước.

Trước tình tình hình thiếu nước đang ngày càng trầm trọng, nhiều địa phương trong huyện đã có những giải pháp chống hạn hiệu quả. Trong đó, phải kể đến sáng kiến góp tiền dẫn nước từ sông về vườn của những nhóm nông dân xã Tân Thành. Theo ông Võ Anh Nam, Chi cục trưởng Chi cục Thủy Lợi, Sở NN-PTNT Bình Phước, người dân góp mỗi hộ từ 20-30 triệu đồng, mua máy bơm, ống dẫn nước rồi bơm nước từ sông Bé, cách đó mấy cây số về vườn, chứa trong một hồ nước nhỏ, lót bạt dưới đáy để chống thấm. Sau đó, thay phiên nhau mỗi hộ sử dụng một ngày hồ nước mini này. Nhờ cách nay mà hàng trăm ha tiêu không bị khát. Ngoài ra, nhiều hộ trồng tiêu cũng chấp nhận hái bỏ trái non.

Vì nếu để trái non, cây sẽ phải tốn một lượng nước gấp 2, có khi gấp 3 lần cây không có trái. Tuy nhiên, rất nhiều hộ khác, do điều kiện không thể kéo nước từ sông lên, phải khoan giếng, nhưng tốn đến vài trăm triệu mà nước vẫn không có, đành ngậm ngùi nhìn vườn tiêu héo dần.

Chiều cùng ngày, Bộ trưởng Cao Đức Phát cùng đoàn công tác Bộ NN-PTNT gồm Vụ kế hoạch, Tổng cục Thủy lợi đã có buổi làm việc với lãnh đạo Đảng, chính quyền tỉnh Bình Phước. Tại đây, lãnh đạo tỉnh đã đưa ra những giải pháp chống hạn cấp thời, cụ thể như: Tuyên truyền vận động nhân dân sử dụng nước tiết kiệm, dự trữ nguồn thức ăn thô, nước uống cho gia súc, gia cầm, xây dựng kế hoạch sử dụng nước hợp lý, ưu tiên cho nước sinh hoạt, nước uống cho gia súc, cây lâu năm có giá trị kinh tế cao. Tiến hành nạo vét, khơi thông dòng chảy, đắp đập tạm, lắp đặt trạm bơm dã chiến, khoan thêm những giếng mới, cải tạo giếng cũ, nối mạng đường ống cấp nước sinh hoạt. Đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình thủy lợi, công trình cấp nước sinh hoạt cho nhân dân, sửa chữa kịp thời các công trình thủy lợi hư hỏng. Ngoài ra, lãnh đạo tỉnh Bình Phước cũng kiến nghị Bộ NN-PTNT, Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các nhà máy thủy điện trên sông Bé có kế hoạch điều tiết nước, đảm bảo duy trì lưu lượng dòng chảy tối thiểu về hạ lưu khoảng 30m3/s từ nay đến đầu tháng 7/2016.

Trước đó, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ NN-PTNT, UBND tỉnh Bình Phước đã có tờ trình về thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng 6 cụm công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh gồm: Cụm công trình thủy lợi số 2 Bù Gia Mập, Minh Đức, Lộc Ninh – Hớn Quản, cụm công trình thủy lợi biên giới Bù Đốp, Bù Đăng và cụm công trình thủy lợi vùng đệm VQG Bù Gia Mập.

Trong thời giam tới, khi những công trình này hoàn thành, Bình Phước sẽ cơ bản giải quyết vần đề hạn hán, thiếu nước. Phải có kế hoạch sử dụng nguồn nước có hiệu quả Tại buổi làm việc, Bộ trưởng nói: “Mặc dù so với nhiều tỉnh thành khác trong cả nước, thì tình hình hạn hán ở Bình Phước không nặng hơn, nhưng như vậy cũng là rất nghiêm trọng rồi. Theo báo cáo thì thiệt hại đã lên đến hàng trăm tỷ đồng.

Theo dự báo, hạn hán sẽ còn nghiêm trọng hơn trong những ngày sắp tới. Tuy nhiên, tình trạng hạn hán, mưa lũ này diễn ra trên toàn cầu chứ không riêng gì Việt Nam, những nước phát triển như Mỹ còn bị cơ mà. Cho nên, chúng ta cần bình tĩnh tìm giải pháp đối phó. Đặc biệt là chính quyền địa phương các cấp, cần bám sát địa bàn, sát cánh cùng bà con ông dân, đẩy mạnh tuyên truyền, tránh để bàn con bất an, lo lắng về tình trạng này. Theo tôi biết thì Bình Phước cũng đang cùng lúc đưa ra nhiều giải pháp tình thế để giải quyết vấn đề hạn hán, hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại. Đơn cử như sáng kiến góp tiền mua bơm nước, đường ống dẫn nước từ sông Bé cách đó nhiều cây số lên một hồ mini lót bạt rồi thay phiên nhau tưới cà phê…nhờ vậy mà nhiều vười tiêu ở Bù Đốp không bị chết khô vì thiếu nước. Bên cạnh đó, người dân cũng vét sâu ao hồ, đào thêm giếng. 

Về phía Bộ, chúng tôi cũng đã có quy hoạch thủy lợi chung cho toàn vùng miền Đông như xây dựng thêm các hồ chứa nước, hệ thống kênh mương”. Trong buổi làm việc với lãnh đạo UBND tỉnh Bình Phước, ông Nguyễn Văn Tỉnh, Phó Tổng cục trưởng TC Thủy lợi nói: “Theo đánh giá, khảo sát của chúng tôi thì hiện có 18 tỉnh hạn hán nghiêm trọng nhất gồm 10/13 tỉnh ĐBSCL, 3 tỉnh Nam Trung bộ và 5 tỉnh Tây Nguyên, Bình Phước đứng thứ 19 trong danh sách này. Nhưng đứng thứ 19 của năm nay cũng là rất khốc liệt, một nửa diện tích nông nghiệp của 54.000ha bị ảnh hưởng, trong đó hàng chục ngàn ha cây ăn trái, cây lâu năm.Tuy nhiên, đấy là những giải pháp tình thế, còn về lâu dài, Bình Phước cần có kế hoạch chống hạn hiệu quả hơn như tổng rà soát, quy hoạch lại hệ thống thủy lợi, tham khảo các công trình nghiên cứu của Bộ TN-MT về mạch nước ngần tại địa phương, để xây dựng hệ thống cung cấp nước, sử dụng nguồn nước tại địa phương và phát huy hiệu quả tối đa.

Theo tôi, để hạn chế thiệt hại do hạn hán, Bình Phước tiếp tục thực hiện các kế hoạch đã xây dựng. Bên cạnh đó, một mặt chúng ta phải tăng cường tạo ra nguồn nước ngọt, mặt khác, chú ý sử dụng hiệu quả nguồn nước ngọt đó, điều mà trước giờ chúng ta làm chưa tốt. Còn trước mắt, phải phối hợp với BQL các công trình thủy lợi lớn trong vùng như Phước Hòa. Trong quá trình phối hợp này, nếu có vướng mắc, chỉ cần gọi điện thoại trao đổi trực tiếp, tôi sẽ xử lý ngay chứ không cần vă bản”.