Thực trạng các CSGM trên địa bàn thành phố còn rất nhiều bất cập, hầu hết đều không đáp ứng được yêu cầu về vệ sinh thú y trong giết mổ, đặc biệt là về quy hoạch hệ thống cơ sở giết mổ và chế biến gia súc, gia cầm trên địa bàn thành phố theo Quyết định số 5791/QĐ-UBND ngày 12/12/2012 của UBND Thành phố về việc phê duyệt quy hoạch hệ thống cơ sở giết mổ và chế biến gia súc, gia cầm trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2020.
Cụ thể là trên địa bàn Hà Nội, với công suất giết mổ thực tế tại 3 cơ sở giết mổ công nghiệp, 14 cơ sở giết mổ bán công nghiệp và 5 cơ sở giết mổ tập trung thủ công với số lượng giết mổ 256,75 tấn thịt gia súc, 57,6 tấn thịt gia cầm. Tổng lượng thịt giết mổ 314,5 tấn/ngày so với nhu cầu thực phẩm 800 tấn/ngày (trong đó 90 tấn thịt nhập từ ngoài vào Thành phố), đã đáp ứng 44% sản phẩm giết mổ trên địa bàn có kiểm soát. Số điểm, hộ giết mổ nhỏ lẻ trong khu dân cư, không đảm bảo vệ sinh ATTP và không được kiểm soát, sản lượng giết mổ khoảng 396 tấn thịt gia súc, gia cầm/ngày chiếm tỷ lệ 56%.
Nâng cấp CSGM, chợ TPTS
BQL dự án đã phối hợp với phòng Chăn nuôi sở Nông nghiệp &PTNT, Chi cục thú y, trạm thú y huyện, UBND các xã đi khảo sát các CSGM đủ điều kiện để hỗ trợ đầu tư nâng cấp. Các CSGM khi tham gia dự án đã được hỗ trợ để cải tạo/nâng cấp các hạng mục theo thông tư 60, 61.2010-TT.BNNPTNT.
Dự án đã hỗ trợ nâng cấp được 04 CSGM và 06 CSGM nhỏ trong năm 2013 và 2014, trong năm 2015 hoàn thiện nâng cấp 02 CSGM và 05 CSGM nhỏ. Các CSGM được dự án lựa chọn để hỗ trợ đầu tư nâng cấp đều đáp ứng các tiêu chí lựa chọn của dự án. Các CSGM đều nâng cấp theo thông tư số 60/2010/TT-BNNPTNT, các CSGM này đã có cải thiện rõ rệt về vệ sinh thú y trong giết mổ. Đối với các CSGM nhỏ sau khi cải tạo, nâng cấp đã đáp ứng các tiêu chí về điều kiện vệ sinh thú y, vệ sinh an toàn thực phẩm và vệ sinh môi trường.
Đến thời điểm báo cáo BQL Dự án LIFSAP HN đã hỗ trợ đầu tư cải tạo nâng cấp được 25 khu chợ bán TPTS được bàn giao cho chính quyền địa quản lý và đưa vào sử dụng.
Các hạng mục chợ được đầu tư nâng cấp gồm có nâng cấp sàn mái khu buôn bán thịt tại các chợ; Nâng cấp hoặc xây mới nhà vệ sinh cho các chợ buôn bán thực phẩm; Xây dựng hệ thống thoát nước (thoát nước mặt và thoát nước sàn), bể xử lý nước thải có dung tích phù hợp; Xây dựng hệ thống cung cấp nước là các giếng khoan, hệ thống bể lọc, bể chứa và đường ống cấp nước tới các quầy kinh doanh buôn bán thịt; Đầu tư hệ thống cấp điện về khu chợ buôn bán thực phẩm; Xây mới bàn buôn bán thịt đảm bảo VSATTP; Cung cấp trang thiết bị phục vụ việc vệ sinh, tiêu độc khử trùng định kỳ khu vực buôn bán thịt tại các chợ; Được đào tạo tập huấn về quy trình xử lý thịt đảm bảo an toàn thực phẩm, xử lý chất thải, vệ sinh môi trường.
Từ những thay đổi đó đã đem lại cơ sở hạ tầng khang trang, sạch sẽ, ý thức kinh doanh thịt đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm của các hộ được nâng lên và lượng thịt đưa vào chợ kinh doanh được kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ hơn.
Giám sát ATTP tại chợ và CSGM
Trong năm 2014, thực hiện HĐ trách nhiệm số 78/HĐTN ngày 10/6/2014 giữa BQL dự án LIFSAP Hà Nội với Chi cục thú y về việc giám sát và báo cáo kiểm dịch thịt đối với chợ và lò mổ năm 2014. CCTY đã tổ chức lấy mẫu của 19 chợ và 7 lò mổ để kiểm tra các chỉ tiêu về chất lượng nước, mẫu lau thân thịt lợn, mẫu rửa thân thịt gà, mẫu lau dụng cụ, mẫu lau phương tiện vận chuyển, mẫu lau thân thịt lợn và thân thịt gà.
Qua kết quả kiểm tra giám sát ATTP tại các lò mổ và chợ cho biết tình trạng VSTY và ATTP tại địa điểm được lấy mẫu. Mặc dù hoạt địa bàn lấy mẫu nhỏ chưa đánh giá hết thực trạng VSATTP trên địa bàn thành phố nhưng cũng góp phần phản ánh, cảnh báo thực trạng VSATTP trên địa bàn để mọi người kinh doanh thực phẩm tươi sống ý thức hơn trong việc đảm bảo vệ sinh, chấp hành các quy định của pháp luật trong lĩnh vực thú y. Đồng thời cũng là cơ sở để cho các cấp quản lý có kế hoạch kiểm tra điều kiện vệ sinh ở các cơ sở kinh doanh thường xuyên và liên tục hơn.
Kiểm soát vệ sinh từ 12% lên 44%
Thực hiện chỉ đạo của Trung ương và của UBND Thành phố, Sở Nông nghiệp & PTNT đã chỉ đạo chi cục Thú y làm tốt công tác kiểm soát giết mổ, kiểm tra VSTY, chủ động phối hợp với UBND các huyện, thị xã, các Sở, ngành, đơn vị tập trung tham mưu, đề xuất UBND Thành phố chỉ đạo trong công tác giết mổ, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp tham gia giết mổ, do vậy tỷ lệ sản phẩm gia súc, gia cầm được kiểm soát về vệ sinh thú y tăng từ 12% (năm 2012) lên 44% (năm 2014).
GAHP gắn kết và nâng cấp các cơ sở giết mổ
Việc nâng cấp lò mổ bán công nghiệp, cải thiện trước mắt các cơ sở giết mổ nhỏ, lẻ đã cải thiện đáng kể điều kiện vệ sinh thú y tại các cơ sở giết mổ, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại các khu vực có cơ sở giết mổ, nhận thức của hộ giết mổ về công tác vệ sinh thú y đã được nâng lên.
Đặc biệt, việc đầu tư nâng cấp các chợ thực phẩm đã cải thiện rõ rệt về hạ tầng khu bán thực phẩm tại các chợ như: Sàn, mái được cải tạo/xây mới so với trước đây chủ yếu là tạm bợ, cơi nới, nhiều chợ bán ngoài trời; Bàn bán thịt được sắp xếp, xây dựng ngăn nắp so với trước đây đa phần sử dụng bàn gỗ, các thiết bị khác liên quan như thớt, dao thường chỉ được vệ sinh cọ rửa sau khi bán hàng nên không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; Hệ thống cung cấp nước, xử lý chất thải được đầu tư xây dựng so với trước đây hầu như không có…vv) đã tác động rõ nét đến nhận thức của hộ kinh doanh và tiêu dùng về vệ sinh an toàn thực phẩm.
Hơn nữa, việc nâng cấp các chợ thực phẩm trong vùng GAHP, vùng lân cận GAHP gắn kết với nâng cấp các cơ sở giết mổ trong vùng GAHP đã từng bước hình thành các chuỗi sản xuất, tiêu thụ thực phẩm sạch, an toàn theo mục tiêu của dự án.