Khai mạc Hội nghị thứ trưởng Lê Quốc Doanh cho biết: Dự án Chuyển đổi nông nghiệp bền vững (VnSat) là một trong những dự án lớn của bộ, ngành hàng chính của dự án là lúa gạo ở ĐBSCL và cà phê ở Tây Nguyên. Kết quả các tiêu chí về sản xuất, đầu ra của sản phẩm đã đạt được. Cà phê tái canh mục tiêu 120.000ha đến nay đạt trên 150.000ha, năng suất cà phê gần 3 tấn/ha, cao gấp 5 lần so với bình quân của thế giới. Diện tích lúa áp dụng '3 giảm 3 tăng', '1 phải 5 giảm' sử dụng giống xác nhận, năng suất đều đạt cao so với yêu cầu và được Ngân hàng thế giới đánh giá độc lập khách quan. Bên cạnh đó quá trình nâng cao năng suất và chất lượng, đồng thời đã giảm giá thành để đáp ứng nhu cầu cạnh tranh, bà con nông dân hưởng lợi rất rõ. Ngoài ra, thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật cũng được sử dụng rất ít, góp phần bảo vệ môi trường. Mang lại nhiều lợi ích cho ngành nông nghiệp nói chung, và bà con nông dân nói riêng.
Theo báo cáo từ Ban quản lý dự án VnSat Trung ương, năm 2020, tổng vốn 8 tỉnh ĐBSCL được giao là 446 tỷ đồng. Đến ngày 31/01/2021, Dự án đã giải ngân 373 tỷ đồng, đạt 90% kế hoạch được giao. Từ đầu dự án đến năm 2020, 8 tỉnh ĐBSCL đã giải ngân 1.068 tỷ đồng, trong đó vốn ODA 778 tỷ đồng, vốn đối ứng 240 tỷ đồng, vốn tư nhân 50 tỷ đồng. Trong năm 2020 dự án đã có tác động tích cực đến phương thức canh tác bền vững của các hộ dân, cơ bản hoàn thành mục tiêu dự án, thay đổi tập quán canh tác bằng việc sử dụng giống lúa chất lượng, giống lúa xác nhận ở hầu hết các HTX, giảm chi phí đầu vào, nâng cao hiệu quả kinh tế, góp phần cho sự thay đổi chung ở các vùng sản xuất lúa gạo mà dự án hỗ trợ.
Đến nay, dự án đã hỗ trợ đầu tư 91 tiểu dự án cho các HTX, tổ hợp tác... với tổng vốn IDA (Hiệp hội Phát triển Quốc tế) là 581 tỷ đồng, trong đó 88 tiểu dự án hoàn thành đưa vào sử dụng, 3 tiểu dự án còn lại chưa hoàn thành ở tỉnh Kiên Giang. Các tỉnh ĐBSCL đã đào tạo kỹ thuật '3 giảm 3 tăng' cho hơn 151.000 nông dân với diện tích trên 210.000ha. Nhờ đó, khoảng 81% diện tích được đào tạo áp dụng đủ 4 tiêu chí của quy trình, vượt 14% so với mục tiêu. Các tỉnh có tỷ lệ nông dân áp dụng cao như Tiền Giang 90%, Sóc Trăng 89%,…
Đối với quy trình '1 phải 5 giảm', có gần 99.000 nông dân với diện tích trên 140.000ha ở ĐBSCL được đào tạo áp dụng quy trình này. Sau đào tạo, đã có khoảng 73% diện tích được nông dân áp dụng đầy đủ các tiêu chí của quy trình, tương đương 143%, vượt xa mục tiêu kỳ vọng là 75.000ha. Tiền Giang, Hậu Giang, Sóc Trăng là những địa phương có tỷ lệ nông dân áp dụng cao nhất.
Đại diện Ban quản lý dự án VnSat Trung ương, Ông Đặng Minh Cường, Phó Giám đốc cho biết: Chuyển biến rõ rệt nhất là việc nông dân sử dụng giống xác nhận và giống chất lượng cao. Hầu hết các HTX tham gia dự án đều sử dụng giống xác nhận và giống chất lượng cao. Nông dân đã giảm lượng giống gieo sạ, trung bình 100-120kg/ha thay vì 150-200kg/ha. Từ đó, giảm chi phí đầu vào, giảm thất thoát sau thu hoạch vùng dự án 8,5-8,8%, trong khi trung bình của vùng là 11%.
Thứ trưởng Lê Quốc Doanh phát biểu tại hội nghị
Ông Trương Tiến Thọ, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT An Giang cho rằng, thời gian qua VnSAT đã giúp nhiều nông dân được hưởng lợi. Bà con được nâng cao trình độ tập huấn '3 giảm 3 tăng' và 'một phải 5 giảm', từ đó giảm chi phí và tăng lợi nhuận trên 30% diện tích canh tác so với sản xuất truyền thống trước đó. Còn HTX thụ hưởng từ chương trình VnSAT tài trợ cơ sở vật chất như nhà kho chứa lúa, lò sấy, trạm biến áp, hệ thống bơm tưới tiêu, cầu, đường nông thôn nội đồng…
Theo ông Trần Thái Nghiêm, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT TP. Cần Thơ: Dự án VnSat Cần Thơ được thực hiện tại 4 địa phương trọng đi��m trồng lúa là Vĩnh Thạnh, Cờ Đỏ, Thới Lai và quận Thốt Nốt, gồm 21 xã, với tổng diện tích thực hiện 38.863ha và 32.231 hộ nông dân tham gia. Từ dự án VnSat, Cần Thơ có thêm nguồn lực thực hiện nhiệm vụ tái cơ cấu nông nghiệp trong thời gian qua. Bên cạnh đó còn giúp giảm tác động tiêu cực tới môi trường thông qua việc giảm lượng nước, giảm lượng phân bón và thuốc BVTV trong quá trình canh tác lúa gạo. Tăng cường năng lực thể chế phục vụ tái cơ cấu ngành nông nghiệp.
Kết luận Hội nghị thứ trưởng Lê Quốc Doanh nhấn mạnh: Đề nghị các tỉnh tiếp tục nhân rộng các mô hình, đây là điểm sáng để sản xuất lúa gạo càng ngày càng hiệu quả, bền vững. Đồng thời, tiếp tục phát triển theo hướng nâng cao chất lượng, giảm giá thành, các địa phương cố gắng lồng ghép các chương trình này vào giai đoạn trung hạn của dự án, Bộ NN&PTNT sẽ hỗ trợ địa phương thưc hiện. Bên cạnh đó, các địa phương cố gắng phê duyệt, hoàn thành tất cả các hạng mục, tổ chức đấu thầu qua mạng và bằng hồ sơ năng lực một cách hiệu quả, làm sao tất cả các gói thầu kết thúc trong tháng 6, sau đó tổ chức thi công. Trong thi công, đề nghị các tỉnh đặc biệt quan tâm đến chất lượng, năng lực quản lý, vận hành.